Pilates για Ολους    

Ουσιαστικά, κάτι ανάμεσα στα δύο. Το κατώφλι τους, το pilates είναι ουσιαστικά κινησιοθεραπεία. Η φάση της αποκατάστασης μυοσκελετικού/νευρολογικού τραυματισμού αφού ολοκληρωθεί η φυσικοθεραπεία. Να σημειωθεί ότι μία χειρουργική επέμβαση νοείται ως τεχνητός τραυματισμός- γίνονται τομές, επέμβαση σε ιστούς του σώματος, ράμματα…όλα αυτά χρειάζεται να επανέλθουν λειτουργικά. Γι αυτό μετά κάθε επέμβαση ακολουθούν συνεδρίες φυσικοθεραπείας. Δεν διαρκούν όμως για πάντα. Σε κάποια χρόνια νοσήματα , ναι, οι φυσικοθεραπεία είναι πάγια, όχι όμως σε όλες τις περιπτώσεις. Με την ολοκλήρωση της φυσικοθεραπείας λοιπόν συνήθως οι ίδιοι οι γιατροί ή οι φυσικοθεραπευτές συστήνουν το pilates. Γιατί ; Γιατί με αυτό συνεχίζεται η εξάσκηση του σώματος πάνω στα μοντέλα που εφάρμοσε η φυσικοθεραπεία, δυναμώνουν οι τραυματισμένοι ιστοί και το σημαντικότερο δυναμώνουν σε συνεργασία με το υπόλοιπο σώμα. Αυτή είναι η σημαντικότερη συμβολή της κινησιοθεραπείας- η αποκατάσταση της λειτουγικότητας. Το σώμα αντιμετωπίζεται στην ολότητά του κινητικά. Όλα τα στοιχεία του συνεργάζονται ακόμα και για την πιο απλή και βασική κίνηση, το ένα επηρεάζει το άλλο. Απαιτείται λοιπόν άσκηση ενδυνάμωσης και εξάσκησης της νευρομυϊκής συναρμογής. Να μπορέσει να ενταχθεί πάλι στο σύνολο του σώματος λειτουργικά το τραυματισμένο μέλος. Αυτός είναι ο ρόλος του pilates στην αποκαστάση του σώματος.

To pilates όμως δρα και προληπτικά. Εφαρμόζοντας τις αρχές της φυσικοθεραπείας διδάσκει στο σώμα τα σωστά κινηματικά μοντέλα. Πώς να βαδίζουμε σωστά, πώς να στεκόμαστε σωστά, ακόμα και πώς να αναπνέουμε σωστά. Σε αυτή τη λειτουργία είναι μάθημα ορθοσωμίας. Το σώμα έχει το δικό του τρόπο να μαθαίνει. Δεν είναι σαν τη νόηση που αν συγκεντρωθούμε θα το «βάλουμε μέσα στο μυαλό μας». Δεν είναι σαν κάτι που πρέπει να μάθουμε απέξω πχ. Πόσο θα μας πάρει να απομνημονεύσουμε μία παράγραφο; 1ώρα;2 ώρες;. Θα κάτσουμε ήσυχα και θα τα καταφέρουμε. Το σώμα όμως μαθαίνει βιώνοντας. Χρειάζεται αρκετές επαναλήψεις μέχρι να αποτυπωθεί στην κίνηση του σώματός μας, στη δύναμή του και στη μορφολογία του ακόμα αυτό που «βάζουμε στο νού» . Πολλές φορές αντιμετωπίζουμε να δίνει ο εγκέφαλος την εντολή (αυτό που φανταστήκαμε και οραματιστήκαμε) και το σώμα να μην αντοποκρίνεται . Χρειάζεται χρόνος να επιτευχθεί η σύνδεση νου και σώματος, επαναλήψεις με τα σωστά ερεθίσματα. Αν οι ασκήσεις δεν είναι τυχαία επιλεγμένες και δεν εκτελούνται πρόχειρα, όπως μας βγουν δηλαδή, αλλά είναι στοχευμένες σε αυτό που θέλουμε να πετύχουμε και εκτελεσμένες με λεπομέρεια και επιμονή, τότε τα αποτελέσματα στο σώμα εμφανίζονται συντομότερα από μία εξάσκηση που εκτελείται χωρίς στόχο και λεπτομέρεια και χωρίς να εντάσσει όλο το σώμα στη διαδιακασία. Αποτελέσματα θεαματικά κυρίως στη λειτουργικότητα του σώματος αλλά και στη μορφή του. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν προλαμβάνουμε τη φθορά του σώματος που φέρνει η καθημερινότητα και το πέρασμα του χρόνου.

Το pilates λειτουργεί και ως συντήρηση. Σε μυοσκελετικές καταστάσεις όπως η πιο συνήθης σκολίωση, η κύφωση, η λόρδωση ή η σπανιότερη αγκυλωτική σπονδυλοαρθρίτιδα η μη εξέλιξη της κατάστασης συνιστά θεραπεία. Αναγνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να διορθώσουμε ό,τι έχει προκαλέσει στο σώμα, τουλάχιστον μην το αφήσουμε να εξελιχθεί περισσότερο. Οι κηδεμόνες και οι νάρθηκες δεν αρκούν, απαιτείται τακτική άσκηση. Σε νευρολογικές νόσους πχ όπως η σλήρυνση κατά πλάκας δρα ευεργετικά το pilates λόγω της διδακτικής του μορφής, ότι εκπαιδεύει τα ανανακλαστικά και προάγει τη νευρομυϊκή συναρμογή, κρατά το νευρικό ιστό σε εγρήγορση!

Το Pilates λοιπόν είναι κινησιοθεραπεία, άσκηση βασισμένη στις αρχές της φυσικοθεραπείας την οποία μπορεί να συνεχίσει στα πλαίσια αποκατάστασης ή να λειτουργεί ως μέσο πρόληψης τραυματισμών είτε από τις δραστηριότητές μας είτε από την πάροδο της ηλικίας. Γυμναστικά είναι προπόνηση αντοχής και δύναμης για την καθημερινή ζωή μας.

Κατά καιρούς η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει βιολογικούς κινδύνους. Ανά την ιστορία έχει αντιμετωπίσει πανδημίες από διάφορους ιούς και βακτήρια πχ γρίππη, πανώλη, τύφο, ευλογιά και άλλα. Σε όλα αυτά η φύση εφαρμόζει τον ανελέητο κανόνα «ο πιο ισχυρός και προσαρμοστικός επιβιώνει». Το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα καθορίσει τη δύναμη και την προσαρμοστικότητα του είδους μας. Αυτό είναι ένα δίκτυο από κύτταρα, ιστούς και όργανα που συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν ό,τι βλαπτικό εισβάλλει στο σώμα μας. Υπάρχουν επιστημονικές έρευνες που καταδεικνύουν ότι η άσκηση συντελεί στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρικής Άσκησης και Αμερικανικός Οργανισμός Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών προτείνουν ότι πρέπει οι ενήλικες να έχουν αερόβια άσκηση μέσης έντασης για τουλάχιστον 30’ 5 φορές την εβδομάδα ή έντονη αερόβια άσκηση για 20’ 3 φορές την εβδομάδα. Κάθε ενήλικας θα πρέπει να εκτελεί επίσης άσκησης αντοχής στην δύναμη (διαλειμματική με μέτρια ένταση και μικρά διαλείμματα) για τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. Η ένταση σε αυτήν την προπόνηση μπορεί να έρχεται από βάρη/εξωτερικές αντιστάσεις ή από το βάρος του ίδιου μας του σώματος, πχ pilates, calisthenics, power yoga, aerial, poledancing .

Κάθε προπόνηση με αυτά τα χαρακτηριστικά ενεργοποιεί τον στρατό των κυττάρων του ανοσοποιητικού να αναζητήσει και να αντιμετωπίσει τους εισβολείς στο σώμα μας. Η καρδιοαναπνευστική άσκηση βοηθάει ιδιαίτερα αυτήν την άμυνα του οργανισμού καθώς αυξάνει τον ρυθμό κίνησης των κυττάρων του ανοσοποιητικού. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η τακτική άσκηση βελτιώνει την αντίδραση του ανοσοποιητικού στον εμβολιασμό, τη χρόνια φλεγμονή και βοηθάει στη βελτίωση διαφόρων τύπου καρκίνου, στο HIV, σε καρδιοαγγειακές ασθένειες, στον διαβήτη και σε γνωστικές αναπηρίες (πχ άνοια). Δεν σημαίνει ότι η άσκηση εγγυάται την καταστροφή των εισβολέων! Αυξάνει όμως τις πιθανότητες για αυτό.

Όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα; Όχι βέβαια! Το διάλειμμα είναι μέρος της προπόνησης. Το σώμα χρειάζεται απαραιτήτως την ξεκούραση για να κάνει τις απαραίτητες προσαρμογές στο ερέθισμα (την άσκηση δηλαδή) που του δόθηκε. Οι έρευνες δείχνουν ότι η συχνή έντονη άσκηση μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί πολλές φορές να χρειαζόμαστε να «ξεδώσουμε» στη γυμναστική αλλά αν το κάνουμε αυτό συχνά, θα καταλήξουμε με έναν εξασθενημένο οργανισμό επιρρεπή σε τραυματισμούς και λοιμώξεις.

Άσκηση σε κάθε περίπτωση; Ούτε έτσι! Όταν ο οργανισμός αντιμετωπίζει ένα απλό κρυολόγημα ακόμα ή μία λοίμωξη, το να του επιβάλλουμε και την άσκηση δεν είναι καλή ιδέα. Κάθε κατάσταση της υγείας μας είναι μοναδική και κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε μία ίσως χρειάζεται να ρωτάμε τον γιατρό μας αν μας συμβουλεύει να ασκηθούμε ή όχι. Ένας απλός κανόνας είναι ότι δεν ασκείσαι όταν έχεις πυρετό ή μεγάλη πίεση. Σε ένα απλό κρυολόγημα, φαίνονται όλα στα πρώτα 10 λεπτά ήπιας άσκησης- στο ζέσταμα δηλαδή. Αν αρχίσουμε να αισθανόμαστε καλύτερα συνεχίζουμε, αν «δεν τραβάει» με τίποτα, σταματάμε.

Είμαι η Ιωάννα Βασιλόγιαννη, καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής από το 2000 και Pilaters instructor από το 2012. Κατά την πολυετή εμπειρία μου γυμνάζοντας ενηλίκους συνειδητοποίησα ότι κάποιες έννοιες δεν είναι δεδομένες. Αρκετές φορές έδινα οδηγίες και ο γυμναζόμενος δεν ανταποκρινόταν, επέμενα γιατί νόμιζα ότι δεν ήταν συγκεντρωμένος ή δεν μπορούσε, μέχρι που με ρωτούσε τί εννοούσα όταν πχ έλεγα στήριξη στα μετατάρσια ή πώς είναι το ανάσκελα. Μόλις εξηγούσα γινόντουσαν όλα! Σας θυμίζει κάτι; Έχετε βρεθεί κι εσείς στη θέση να μην καταλαβαίνετε τις οδηγίες του γυμναστή/στρια σας; Απόλυτα κατανοητό! Μην ντρέπεστε να ρωτήσετε. Επειδή εμείς έχουμε κάποια ορολογία μέσα στο νου μας, δεν είστε υποχρεωμένοι και όσοι δεν ασχολείστε με τον χώρο επαγγελματικά να τη γνωρίζετε. Πάμε λοιπόν να δούμε τους συνηθέστερους όρους που χρειάζονται εξήγηση.

1.ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΠΕΛΜΑ είναι η πατούσα του ποδιού, ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΟ είναι το μαξιλαράκι του ποδιού εκεί που ξεκινούν τα δάκτυλα, ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗ είναι η άρθρωση του αστραγάλου. Το ΙΣΧΙΟ είναι η άρθρωση που ενώνει το πόδι με τη λεκάνη. ΓΛΟΥΤΙΑΙΟΙ οι μύες που είναι στην περιοχή του ισχίου, όπως τους βλέπουμε εξωτερικά. ΤΕΤΡΑΚΕΦΑΛΟΣ είναι ο μεγάλος μύς μπροστά στο πόδι από το ισχίο μέχρι το γόνατο, στο αντίστοιχο πίσω μέρος είναι οι ΟΠΙΣΘΙΟΙ ΜΗΡΙΑΙΟΙ που μέρος τους είναι και το ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ (ΜΗΡΙΑΙΟΣ). ΟΣΦΥΪΚΉ ΧΩΡΑ είναι η περιοχή της μέσης. ΔΙΚΕΦΑΛΟΙ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ είναι μπροστά οι ΤΡΙΚΕΦΑΛΟΙ είναι πίσω.

2.ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΑΝΑΣΚΕΛΑ ή ΥΠΤΙΑ είναι όταν ξαπλώνουμε πάνω στην πλάτη μας, ΜΠΡΟΥΜΥΤΑ όταν ξαπλώνουμε πάνω στην κοιλιά μας. ΘΕΣΗ ΤΡΑΠΕΖΑΚΙ είναι η θέση στήριξης στα 4 – τέσσερα σημεία στήριξης χέρια και γόνατα. ΚΛΕΙΣΤΟ V όταν οι φτέρνες είναι ενωμένες και οι μύτες του ποδιού κοιτάζουν προς τα έξω, ΑΝΟΙΧΤΟ V όταν τα πόδια είναι ανοιχτά με τις μύτες του ποδιού να κοιτάζουν προς τα έξω. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΣΕ ΔΙΑΣΤΑΣΗ τα πόδια είναι ανοιχτά και οι μύτες των ποδιών κοιτάζουν απέναντι, ΚΛΕΙΣΤΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ όταν ενωμένα τα πόδια κοιτάζουν απέναντι. ΟΡΘΙΑ ΓΟΝΑΤΙΣΤΗ ΘΕΣΗ, όταν στεκόμαστε στα γόνατα και ο κορμός είναι όρθιος. ΕΞΩ ΣΤΡΟΦΗ όταν η άκρη του μέλους (πόδι ή χέρι) κοιτάζει προς τα έξω- μακρυά από το σώμα, ΕΣΩ ΣΤΡΟΦΗ όταν κοιτάζει προς τα μέσα.

3. ΚΙΝΗΣΕΙΣ

Το ΤΣΑΡΟΥΧΑΚΙ/FLEX είναι όταν υπάρχει πελματιαία έκταση ή ραχιαία κάμψη του άκρου ποδός, δηλαδή όταν η μύτη του ποδιού κοιτάζει προς το πάνω, ΜΥΤΟΥΛΑ/POINT το αντίθετο, όταν η ποδοκνημική που αναφέραμε είναι ίσια . Σε ΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΙΣ ΜΥΤΕΣ /RELEVΈ είναι όταν οι φτέρνες είναι ψηλά και στηριζόμαστε στα λεγόμενα μετατάρσια. ΚΑΜΨΗ είναι όταν το σώμα ‘κλείνει’, κάποια σημεία του έρχονται κοντά το ένα στο άλλο (όπως στους κοιλιακούς), ΕΚΤΑΣΗ όταν το σώμα ‘ανοίγει’ (όπως στους ραχιαίους). ΠΛΑΓΙΑ ΚΑΜΨΗ όταν ‘διπλώνουμε’ στο πλάι. ΕΙΣΠΝΟΗ όταν παίρνουμε αέρα ΕΚΠΝΟΗ όταν βγάζουμε αέρα. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ όταν ολοκληρώνεται μία εισπνοή και εκπνοή.

Ίσως να φαίνεται υπερβολικό ότι κόσμος δεν γνωρίζει αυτούς τους όρους, σκεφτείτε όμως ότι δεν ασχολιόντουσαν όλοι πάντα με γυμναστική, αρκετοί άνθρωποι δραστηριοποιούνται σε κάτι τελείως ξένο με το ανθρώπινο σώμα και δεν ανήκει στην καθημερινότητά τους η ορολογία και η κίνηση του σώματος. Πλέον όμως γυμνάζονται, είτε από επιθυμία είτε από ανάγκη και χρειάζεται να αισθάνονται άνετα και οικεία μέσα σε αυτήν τη διαδικασία και όχι ως ξένοι.

Εκατομμύρια ανθρώπων εξακολουθούν να εργάζονται ή να παρακολουθούν μαθήματα από το σπίτι ως αποτέλεσμα των πρόσφατων εγκλεισμών λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Από ό,τι φαίνεται, η ζωή μέσα στο σπίτι ήρθε για να μείνει. Ένας νέος τρόπος ζωής που σταδιακά καθιερώνεται καθώς τελευταία βιώσαμε την ευκολία, προστασία αλλά και οικονομία που μπορεί να προσφέρει. Ο περιορισμός των κινήσεων όμως που μπορεί να κάνει κάποιος όσο περνάει πολύ χρόνο μέσα στο σπίτι μαζί με τον καθιστικό τρόπο ζωής καθώς εργάζεται ή παρακολουθεί μαθήματα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή υποβάλλει το σώμα σε εξαιρετική πίεση λόγω της λανθασμένης στάσης. Η συνεχόμενη θέση στην ίδια στάση σώματος μπορεί αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση της σπονδυλικής στήλης και να καταλήξει σε μερικά πονάκια αρχικά αλλά σταδιακά ακόμα και σε τραυματισμό της.

Κάντε λίγο μία ανασκόπηση του χώρου σας και των συνηθειών σας και προσπαθήστε να τα διαμορφώσετε έτσι ώστε να σας παρέχουν κάποιες ευκαιρίες για δραστηριότητα. Μπορείτε να αντικαταστήσετε την καρέκλα γραφείου με μεγάλη μπάλα γυμναστικής, τέτοιας διαμέτρου που τα ισχία σας και τα γόνατά σας να είναι περίπου σε ορθή γωνία. Προσπαθώντας το σώμα να διατηρεί την ισορροπία καθώς εσείς είστε απορροφημένοι στην εργασία σας πραγματοποιούνται μικροκινήσεις που κρατάνε τα αντανακλαστικά και τους μύες σε εργήγορση, δεν «κλειδώνει» σε λανθασμένη θέση η λεκάνη επίσης. Για όσους η μπάλα τους φαίνεται δύσκολη, στην ίδια φιλοσοφία λειτουργεί και το μαξιλαράκι ισορροπίας (balance cushion) που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο μετά από χειρουργική επέμβαση στη μέση. Απλά το τοποθετείτε στο κάθισμα και κάθεστε πάνω του. Τοποθετήστε αντικείμενα συχνής χρήσης σε ψηλά σημεία έτσι ώστε να αναγκάζεστε συχνά είτε να σηκώνεστε για να τα φτάσετε είτε να τεντώνεστε ή να ανεβαίνετε κάποιο σκαλοπάτι.

Καλό είναι να έχετε 5’ κίνησης για κάθε 30’ που κάθεστε. Βάλτε μία υπενθύμιση κάθε μισή ώρα να περπατάτε λίγο, να κάνετε ακροστασίες (πάνω- κάτω η φτέρνες καθώς είστε όρθιοι) έτσι ώστε να βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος και να μην πρήζονται τα πόδια. Εφαρμόστε κάπου ένα μονόζυγο έστω και μόνο για να κρέμεστε για λίγο από τα χέρια. Αυτό θα αποφορτίσει και θα ευθυγραμμίσει τη σπονδυλική στήλη. Εκτός από κάθισμα γραφείου χρησιμοποιείστε τη μεγάλη μπάλα γ ια αναπηδήσεις καθώς κάθεστε πάνω της με τα πόδια να μένουν στο πάτωμα. Περίπου 50 ζωηρές αναπηδήσεις αρκούν για να τονωθεί η αναπνοή, η κυκλοφορία του αίματος, οι μύες των ποδιών αλλά και του κορμού καθώς το σώμα προσπαθεί να ισορροπήσει και να λιπανθούν βασικές αρθρώσεις. Χρησιμοποιείστε επίσης τη μπάλα για διάταση. Ξαπλώστε λίγο με την πλάτη επάνω της και λίγο με την κοιλιά και έτσι συμπληρώνετε τα απαραίτητα 5’ κίνησης.

Ο σίδηρος στον ανθρώπινο οργανισμό είναι ένα μέταλλο, μέρος της αιμοσφαιρίνης, μίας πρωτεϊνης του αίματος. Η πρωτεϊνη αυτή είναι στοιχείο των ερυθροκυττάρων του αίματος, τα οποία δίνουν ενέργεια και αντοχή καθώς μεταφέρουν το απαραίτητο οξυγόνο στους ιστούς. Η σιδηροπενική αναιμία είναι μία κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός δεν έχει αρκετό σίδηρο οπότε και δεν δεσμεύεται και κατά συνέπεια ούτε μεταφέρεται αρκετό οξυγόνο στους ιστούς.

Οι καύσεις στο σώμα διενεργούνται κυρίως με το οξυγόνο. Όταν μειώνεται αυτό, μειώνεται και ο ρυθμός μεταβολισμού, οπότε μπορεί και να αυξάνει και το ποσοστό λίπους μας χωρίς να καταλαβαίνουμε γιατί. Άλλα συμπτώματα είναι το χλωμό δέρμα, χαμηλά επίπεδα ενέργειας, συνεχές αίσθημα κόπωσης, πόνοι στις αρθρώσεις γιατί επηρεάζεται ο συνδετικός ιστός, πονοκέφαλοι, ειδικά μετά από άσκηση. Γενικά ταλαιπωρείται το σώμα και ειδικά η καρδιά επειδή το αίμα καθώς είναι αραιό δεν τρέφει αρκετά τους ιστούς και για να φτάσει η ποσότητα του οξυγόνου που χρειάζεται εμφανίζεται ταχυκαρδία, η καρδιά δουλεύει πιο γρήγορα.

Οι λόγοι εμφάνισης της σιδηροπενικής αναιμίας συνοψίζονται σε 4 βασικούς:

1. Ανεπαρκής πρόσληψη από την τροφή. Δίαιτα φτωχή σε ζωϊκές πρωτεΐνες, Η τυπική πηγή αιμοσφαιρίνης είναι το κόκκινο κρέας.
2. Μειωμένη απορρόφηση. Συμβαίνει είτε από διαταραχές στο γαστρεντερικό σύστημα ή από την ταυτόχρονη κατανάλωση τροφών που μπορεί να εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου, όπως είναι ο καφές, το τσάϊ, τα γαλακτοκομικά. Αντίθετα, η βιταμίνη C και τα όξινα βοηθούν την απορρόφηση του.
3. Υπερβολική απώλεια. Εκτός της γυναικείας περιόδου, η υπερπροπόνηση προκαλεί μεγάλες απώλειες σιδήρου, κυρίως λόγω μηχανικών αιτιών. Ποσκρούονται και συνθλίβονται τα ερυθρά κύτταρα στα τοιχώματα των αγγείων και διαλύονται. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν στα πέλματα των δρομέων, ειδικά των μεγάλων αποστάσεων. Σε μικρό ποσοστό ευθύνεται και ο ιδρώτας- αποθηκεύεται σίδηρος και στα κύτταρα της επιδερμίδας τα οποία αποβάλλονται με τον ιδρώτα.

Αν εμφανίζουμε τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας πρέπει να απευθυνθούμε άμεσα στον γιατρό μας για αιματολογικό έλεγχο ειδάλλως καταδικάζουμε την καρδιά μας σε υπερπροσπάθεια και υπερκόπωση –τουλάχιστον! Δεν συνεχίζουμε να ασκούμαστε και να ωθούμε τον εαυτό μας στα άκρα. Άλλωστε, ο ίδιος ο οργανισμός δεν συνεχίζει. Διαπιστώνουμε ότι λαχανιάζουμε και δεν έχουμε την απόδοση που είχαμε. Πρώτος στόχος είναι να γεμίσουμε πάλι τις αποθήκες σιδήρου του οργανισμού μας. Αυτό μπορεί να χρειαστεί 1 με 2 μήνες το λιγότερο και βέβαια με την ανάλογη διατροφή, το απαραίτητο διατροφικό συμπλήρωμα σιδήρου και σωματική ξεκούραση. Όταν η τιμή του αιματοκρίτη ανέβει πάλι, θα είναι μία ένδειξη να ξεκινήσουμε σταδιακά πάλι να ασκούμαστε. Πώς όμως; Με προπόνηση δύναμης περισσότερο αρχικά και μετά αερόβια.

Καλό είναι να αποφύγουμε αρχικά την καρδιαγγειακή άσκηση γιατί με την έλλειψη σιδήρου η καρδιά ταλαιπωρήθηκε. Η αερόβια άσκηση βασίζεται κατεξοχήν στο σύστημα μεταφοράς οξυγόνου το οποίο βασίζεται στο σίδηρο. Η αποκατάστασή του γίνεται σταδιακά, το ίδιο και η χρήση του. Στην αρχή χρειαζόμαστε διαλειμματική άσκηση με αντιστάσεις που να μπορούμε να αντέξουμε πολλές επαναλήψεις με μικρό διάλειμμα. Θέλουμε να στερήσουμε οξυγόνο σε μεγάλες μυϊκές ομάδες, γιατί η έλλειψη οξυγόνου λειτουργεί ως ερέθισμα για την παραγωγή νέων ερυθροκυττάρων. Κατά το διάλειμμα, η διαδικασία αυτή θα δεσμεύσει τα μόρια του σιδήρου που έχουμε προσλάβει από τη διατροφή και έτσι θα αξιοποιηθεί. Σταδιακά θα βρούμε και τη δύναμή μας και την αντοχή μας και το καρδιαγγειακό σύστημα θα είναι έτοιμο πάλι να αντέξει μεγαλύτερη επιβάρυνση.

Και λέει ο Instructor «σήμερα θα φτιάξουμε μπρατσάκια» και εννοεί ότι θα δουλέψουμε τους βραχιονίους τρικεφάλους σε όλο το μήκος και των τριών κεφαλών ή «σήμερα θα φτιάξουμε ποπό για την παραλία» δηλαδή «το ασκησιολόγιο σήμερα απευθύνεται σε όλους του περιισχιακούς μύες προκειμένου να κρατάνε τη λεκάνη σταθερή στη θέση της κατά τη βάδιση» ή και το άλλο «η άσκηση αυτή είναι για το αυχενικό» ενώ γυμνάζεται η πλάτη!

Είναι θέμα οπτικής γωνίας λοιπόν και εσωτερικού κινήτρου του κάθε ασκούμενου για άσκηση. Ο σωστός instructor / γυμναστής-τρια αντιμετωπίζει τους ασκούμενους από τον ρόλο του παιδαγωγού, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους. Είναι απαραίτητη η ηγετική φυσιογνωμία που θα αναλάβει την ευθύνη να καθοδηγήσει σωστά με γνώσεις και ήθος τον ασκούμενο στο να επιτύχει αυτό που είναι καλύτερο για την υγεία του δείχνοντας όμως παράλληλα ευαισθησία στην ψυχοσύνθεση του. Γιατί υπάρχει διαφορετικός λόγος που ξεκινάει κάθε ενήλικο άτομο την άσκηση ενώ ο ουσιαστικός στόχος είναι ένας: η σωματική και ψυχική υγεία.

Καθήκον του γυμναστή-στρια, προπονητή, instructor- πείτε το όπως θέλετε, είναι να κατευθύνει το άτομο προς αυτόν τον στόχο και ας εκφράζει ο καθένας τις προσωπικές του προσδοκίες από την άσκηση με τον δικό του τρόπο. Κάποιοι άνθρωποι ασκούνται γιατί θέλουν να μείνουν για πάντα νέοι, κάποιοι για να πείσουν τον εαυτό τους ότι είναι ακόμα νέοι και υγιείς, κάποιοι για να φτιάξουν σώμα για την παραλία ή για την τέλεια selfie! Κάποιοι θέλουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους ενώ κάποιοι άλλοι πάντα γυμναζόντουσαν και προσαρμόζονται καθώς περνάει η ηλικία σε όποιο τύπο άσκησης μπορούν να αντέξουν. Άλλοι βγάζουν τον θυμό τους και άλλοι ηρεμούν και αυτοσυγκεντρώνονται και άλλοι πονάνε από μυοσκελετικές ανισορροπίες και η γύμναση τους ανακουφίζει. Ο τύπος της άσκησης, ο χώρος γύμνασης, τα άλλα άτομα στο group ακόμα και η μουσική αλλά κυρίως αυτά που θα πει ο instructor είναι τα στοιχεία που πέρα από το εσωτερικό κίνητρο (το οποίο είναι αδύναμο στους περισσότερους) αποτελούν το εξωτερικό κίνητρο στο να επιλέξετε έναν τύπο άσκησης και να μείνετε πιστοί στο πρόγραμμα του.

Πολύ σύντομα η ιστορία: Στις αρχές του 1900 ο Joseph Pilates είχε εφεύρει για τις ανάγκες της υγείας του μία μέθοδο γύμνασης την οποία ονόμαζε «Ελεγχολογία» -«Contrology». Η μέθοδος αυτή ήταν ένα κράμα, μία μείξη των γνωστών της εποχής τότε μεθόδων γύμνασης (yoga, αρχαία ελληνική γυμναστική, ακροβατικά, πυγμαχία, κολύμβηση κλπ) και προφανώς αποτελεσματική αφού από ασθενικό ραχιτικό παιδί κατέληξε ως νεαρός να γίνει ακροβάτης σε τσίρκο, πυγμάχος και ακόμα μοντέλο για ανατομικούς χάρτες! Αυστριακός στην καταγωγή, το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου πολέμου τον βρήκε σε περιοδεία αγώνων πυγμαχίας την Αγγλία όπου και φυλακίστηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο ως αιχμάλωτος πολέμου. Επειδή μάλλον ήταν και ψυχοπονιάρης δεν μπορούσε να μείνει αδιάφορος απέναντι σε όλους αυτούς τους τραυματίες και τουλάχιστον όσους μπορούσε να βοηθήσει με τις γνώσεις του στην αντιμετώπιση μυοσκελετικών προβλημάτων το έκανε βοηθώντας τους να κάνουν τις ασκήσεις με τα χέρια του και όλο του το σώμα- μία μορφή φυσικοθεραπευτή ας πούμε. Εξαντλήθηκε όμως και έτσι εμπνεύστηκε τα πρώτα όργανα! Τα ελατήρια των αντιστάσεων του reformer ΕΙΚΟΝΑ: ήταν βγαλμένα από αυτά που στήριζαν στρώμα, το δίζυγο της Cadillac για τις έλξεις ήταν οι σωλήνες που στήριζαν τις κουρτίνες γύρω από το κρεββάτι και η «κούνια» της Cadillac ήταν η κούνια που υποστήριζε το σπασμένο πόδι ή χέρι σε έλξη για ανάταξη του μέλους. Το ότι κάποιος ήταν τραυματίας δεν σήμαινε ότι θα τεμπέλιαζε κιόλας! Μπορούσε να έχει το σπασμένο πόδι να κρέμεται και να κάνει έλξεις ταυτόχρονα προκειμένου να συντηρήσει όσο γίνεται τη γενικότερη φυσική του κατάσταση. Άλλωστε το λέει και η Φυσιολογία και πάνω σε αυτό βασίζεται και η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση το ότι όταν γυμνάζεται το ένα μέλος το άλλο αντίστοιχο (πχ. Αριστερό πόδι- δεξί πόδι) ωφελείται κατά 30% - αυτό συμβαίνει γιατί η δίοδος των νεύρων ανάμεσα στους σπονδύλους είναι πολύ μικρή και δεν είναι ξεχωριστή για το μέλος της κάθε πλευράς. Οπότε τα νεύρα που ξεκινάνε από εκεί και καταλήγουν στο κάθε μέλος επηρεάζονται μεταξύ τους.

Αυτά ήταν τα πρώτα βασικά όργανα. Ακολούθησαν και άλλα, αρκετά μάλιστα , καθώς ο Joseph Pilates ήταν χαρισματικός και εμπνευσμένος άνθρωπος με εξαιρετική ευρηματικότητα. Το μεγαλύτερο παραμένει η Cadillac που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το νοσοσκομειακό κρεββάτι όλοκληρο και το μικρότερο η «καρέκλα» -«pilates Chair» που είναι και το πιο αθλητικό γιατί στηρίζει πολύ λίγο το σώμα.

Η φιλοσοφία πάντως των οργάνων του Pilates είναι ότι λειτουργούν ως μεγάλοι νάρθηκες-κηδεμόνες μέσα στους οποίους ή με τη βοήθεια των οποίων τοποθετείται το σώμα στις σωστές γωνίες και αποστάσεις προκειμένου η άσκηση με αυτά:

• Να μακρύνει τους μύες που πρέπει



• Να δυναμώσει μύες που πρέπει



• Να εκπαιδεύσει τον εγκέφαλο στην αντίληψη του σωστού

Δοκιμάστε και εσείς να ξαπλώσετε στο πάτωμα και κάποιος να σας ευθυγραμμίσει. Θα εκπλαγείτε! Θα αισθάνεστε στραβοί ενώ στην πραγματικότητα θα είστε ευθυγραμμισμένοι. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί στην Φυσικοθεραπεία η άσκηση με κηδεμόνα συμπεριλαμβανομένων των αναπνευστικών ασκήσεων. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι ο έλεγχος της αναπνοής αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του Pilates.

Τα πρώτα μοιραίως ήταν μεταλλικά, αργότερα όμως χρησιμοποιήθηκε το ξύλο ως υλικό. Όλα τα έπιπλα με ξύλο τα έφτιαχναν τότε. Στο πέρασμα του χρόνου άρχισε να χρησιμοποιείται το αλουμίνιο και μερικές φορές το σίδερο πάλι. Ενδεχομένως λόγω ευκολίας αλλά κυρίως λόγω κόστους. Σαν το ξύλο όμως δεν υπάρχει! Το ξύλο είναι φυσικό υλικό που ομοιάζει του ανθρώπινου βιολογικού, έχει δοκίδες και δεσμίδες, απορροφά τους κραδασμούς της κίνησης ενώ το μέταλλο τις αποδίδει πίσω στο σώμα αυξάνοντας το κίνδυνο τραυματισμού. Αλλά…δεν είναι όλα τα βαλάντια ίδια και όλοι πρέπει να έχουν ευκαιρία πρόσβασης στην εξάσκηση Pilates με όργανα.

Χρόνιος χαρακτηρίζεται ο πόνος που βιώνουμε για μακριά περίοδο, από εβδομάδες και μήνες μέχρι και χρόνια. Αρκετοί άνθρωποι παρατηρούν ότι από μία ηλικία και μετά συνέχεια κάτι πονάει στο σώμα τους και ειδικά αν ο πόνος αφορά τα ίδια μέρη του σώματος και είναι συνεχής και αδικαιολόγητος προκαλεί σύγχυση και απογοήτευση στο άτομο. Κάποιες παθολογικές καταστάσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η αγκυλωτική σπονδυλοαρθρίτιδα, η ινομυαλγία κά περιλαμβάνουν χρόνιο πόνο και μπορεί να εμφανίζονται ήδη από νεαρή ηλικία. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως η αιτιολογία του πόνου είναι προφανής και ο πόνος αναμενόμενος. Η δυσκολία βρίσκεται στα άτομα που ενώ το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους ήταν ιδιαίτερα ενεργά, δυνατά και με εξαιρετική αντοχή, αναγκάζονται πλέον λόγω του πόνου να περιορίζουν πολλά από όσα έκαναν και ειδικά τη γυμναστική τους.

Η μορφή του χρόνιου πόνου ομοιάζει πολλές φορές με αυτή του τραυματισμού κάτι που όλοι οι παλιοί αθλητές ή χρόνια ασκούμενοι έχουν βιώσει στην ενεργή ζωή τους. Μόνο που τώρα αυτή η αίσθηση του πόνου, ή καψίματος ή μυρμηγκιάσματος ή πιασίματος ή ο συνδυασμός όλων αυτών σε διαφορετικά μέρη του σώματος απλά δεν φεύγει! Νιώθεις ότι χάνεις το σώμα σου και την ταυτότητά σου, νιώθεις ότι γερνάς και σε πιάνει η απογοήτευση και παράλληλα σου λείπουν όλα αυτά που έκανες ή τα κάνεις ακόμα αλλά με πολλή περισσότερη προθέρμανση και με ένα τίμημα να πληρώσεις μετά…

Η συνήθης προσέγγιση αυτών των ανθρώπων στον πόνο είναι να προσπαθούν να τον αγνοούν και να επιμένουν. Λαθεμένη προσέγγιση. Χρειάζεται να σκεφτούμε ότι ο πόνος είναι ο συναγερμός αυτοπροστασίας του σώματος. Ενδεχομένως φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση λόγω υπέρχρησης του σώματός μας. Δεν σεβόμασταν την ανάγκη του για ξεκούραση και αποκατάσταση και σταδιακά έφτασε σε ένα σημείο μη αναστρέψιμο. Η σωστή προσέγγιση είναι να προσφέρουμε στο σώμα μας αυτό που του στερούσαμε τόσα χρόνια όσο το ταλαιπωρούσαμε. Σεβασμό και φροντίδα. Συνεχίζουμε να γυμναζόμαστε αλλά τηρώντας διαλείμματα μέσα στην προπόνηση και αφήνοντας 2-3 ημέρες περιθώριο ανάμεσα στις προπονήσεις. Τα μασάζ και τα ιαματικά λουτρά καλό θα ήταν να ενταχθούν στη ζωή μας συστηματικά και κυρίως, το φυσιοθεραπευτήριο της φύσης: η θάλασσα! Η διαθερμία του ήλιου και η κρυοθεραπεία του νερού σε συνδυασμό με ήπια κίνηση.

Η κίνηση είναι απαραίτητη! Αν κάποιος πάνω στην απογοήτευση του παρατήσει τα πάντα από ο,τι έκανε και του έδινε ευχαρίστηση, θα πρέπει να το ξανασκεφτεί. Άλλωστε δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που κατόπιν παραίνεσης του γιατρού τους στρέφονται στην άσκηση ως εναλλακτικό τρόπο αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική ήπια άσκηση απελευθερώνει σεροτονίνη, την ορμόνη που μας χαλαρώνει και μας κάνει χαρούμενους. Η άσκηση βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και αποβάλλει τις τοξίνες που προκαλούν φλεγμονή και πόνο, λιπαίνει τις αρθρώσεις και τις συντηρεί. Ακόμα και οι παθολογικές καταστάσεις που περιλαμβάνουν χρόνιο πόνο έχουν να ωφεληθούν από την ήπια άσκηση με συχνά διαλείμματα. Το clinical pilates, η yoga, η κολύμβηση θα ήταν καλές προτάσεις. Όχι όμως το τρέξιμο ή το περπάτημα- η όρθια στάση και κίνηση περιλαμβάνουν υπερπροσπάθεια εκ μέρους του σώματος να αντιμετωπίσει τη βαρύτητα και να ισορροπεί πάνω στα 2 πέλματα μόνο. Αν στόχος είναι η ανακούφιση του σώματος καλύτερα να το χαλαρώσουμε λίγο.